بودجه تورم زا

سجاد بور بور – کارشناس مالی :

بودجه هنوز نهایی نشده است و هر حرفی در این زمینه زده شود روی هواست. در حال حاضر درباره مسیری صحبت میشود که هر آن ممکن است تغییر کند. در بودجه میزان مالیات زیاد شده و سوال اینجاست که چگونه و از کدام بخش قرار است این مالیات گرفته شود؟ گفته میشود قرار است از افراد حقوقی مالیات بیشتری گرفته شود. پارسال نیز قرار بود چنین اتفاقی رقم بخورد. این حرف سالهای قبل هم بود اما آیا در این کار موفق بودند؟

تاکنون موفقیتی در این زمینه به دست نیامده است. از طرف دیگر به سختی میخواهند این بودجه تراز شود. یعنی بودجه نظر از یه عملیاتی دارد اما میخواهند از مسیر واگذاری سرمایهای و داراییهای مالی، این ناترازی و کسری عملیاتی را جبران کنند. واقعیت امر این است که این کار مثل سنوات گذشته نمیتواند موفق باشد. این حرف که این بودجه کسری دارد تکراریست. همه میدانند که این بودجه مثل بودجه پارسال و سالهای قبل کسری دارد.

در نهایت کسری بودجه از محل پایه پولی جبران میشود و در نهایت این مسئله به رشد نقدینگی و در ادامه تورم منجر میشود. میتوانند تورم یا اثر رشد نرخ نقدینگی بر ارز را کنترل کنند. حتی اگر این اتفاق بیفتد باز هم یکی دو سال بعد جهش ارزی خواهیم داشت. با این بودجه یا ارز پله به پله رشد میکند یا آن را نگه میدارند و بعد از یکی دو سال جهش خواهد کرد. این سریالیست که هر ساله اتفاق افتاده است.

هیچ دلیلی وجود ندارد که اعلام شود امسال مثل پارسال نخواهد بود. در دهه ۸0 نفت به خوبی به فروش میرفت. فقط در دو سال ۸۹ و ۹0، بالای ۲00 میلیارد دلار نفت فروخته شد. با فروش نفت مسیر سرکوب نرخ ارز از مسیر سرکوب نرخ تورم وجود داشت. در دهه ۸0 به طور میانگین سالانه 1۵ درصد تورم وجود داشت و نرخ ارز به واسطه زیاد بودن در دست بانک مرکزی و دولت، سالی 3 درصد رشد میکرد. از دهه ۹0 به بعد آنقدر ارز در دست دولت نبود که بخواهد نرخ ارز را سرکوب کند. به همین دلیل جهش های ارزی به وجود آمد. امسال نیز اقتصاد همین است.

باید واقع بین بود. اتفاقی نیفتاده است که گفته شود توان صادرات نفت با قیمتهای واقعی به دست آمده است و به اندازه ظرفیت اسمی صادر میشود. هم نمیتوان به اندازه ظرفیت اسمی نفت صادر کرد و هم نمیتوان پول آن را گرفت. در حال حاضر هم که ارز در کانال ۵0 هزار تومان در حال بازیست به خاطر خبر درمانی شدیدی است که انجام میشود و انتظارات تورمی کاهش پیدا کرده است. علاوه بر این شتاب رشد نقدینگی کاهش پیدا کرده است و این به این دلیل است که پول کمتر در اقتصاد میچرخد. به عبارت دیگر به بخش خصوصی کمتر وام داده میشود.

این کار باعث میشود رشد اقتصادی کاهش پیدا کند. پایه پولی به نسبت مشابه سال گذشته اش، 4۲ درصد رشد کرده است. این رقم در پایه پولی بسیار جدیست. در نتیجه تورم افزایش پیدا کرده و نهایتاً این مسئله بر روی نرخ ارز نیز تاثیر خواهد گذاشت. عین سنوات گذشته ارز همچنان به رشد خود ادامه میدهد و هیچ اتفاق زیربنایی موثری در کلیت اقتصاد به وجود نیامده است. ایجاد تورم دو بازوی بسیار مهم دارد.

اول رشد نقدینگی و دوم رشد اقتصادی است. تفاضل رشد نقدینگی با رشد اقتصادی، تورم میشود. هر سال رشد نقدینگی هست و رشد اقتصادی قابل توجه نیست. در نتیجه تورم هر سال هست. این تورم قطعاً بر روی نرخ ارز سایر کالاها تاثیر دارد. برخی سالها با قیمت گذاری دستوری نرخ ارز و نرخ کالاها کنترل میشود اما چنین مسئلهای هم زمان پایان خود را دارد و فنر قیمتی کالایی که با نرخ دستوری کنترل شده، می پرد و این باعث میشود قیمت کالا پرواز کند. یعنی به جای اینکه کالایی به آرامی رشد کند، قیمت آن ناگهان افزایش پیدا میکند.

منبع : جهان اقتصاد