قوانین ارز دیجیتال در ایران یکی از بحثبرانگیزترین موضوعات روز محسوب میشود. به سبب اینکه در سالهای اخیر ارزهای دیجیتال بهعنوان یکی از بازارهای مهم سرمایهگذاری مطرحشده است مبحث قوانین ارز دیجیتال در ایران داغ و داغتر شده است. مهمترین سؤالی که در رابطه با قوانین ارز دیجیتال در ایران وجود دارد این است که بالاخره این ارزها طبق قوانین پولی و مالی و سیاستهای حکومتی قانونی است یا خیر؟
یکی از مهمترین چالشهایی که در مورد قوانین جدیدترین ارز دیجیتال در ایران وجود دارد این است که عملاً هیچ نهاد قانونگذاری رسماً از ارزهای دیجیتال صحبت نکرده است؛ یعنی نه مجلس شورای اسلامی و نه قوه قضایی موضوع خاصی را در مورد قوانین ارز دیجیتال در ایران مطرح نکردهاند. بهخصوص اینکه قوانین ارز دیجیتال در ایران بالطبع باید توسط مجلس شورای اسلامی تصویب و توسط دولت اجرا میشد و قوه قضایی مجریه نظارت بر این قوانین ارز دیجیتال در ایران میشد.
تنها مرجع معتبری که در سالهای گذشته در مورد قوانین ارز دیجیتال در ایران صحبت کرده، بانک مرکزی است که در همان ابتدای شروع مباحث ارز دیجیتال با ارسال بخشنامهای صرافان، بانکها و کلیه نهادهای پولی و مالی زیر نظر خود را از خریدوفروش و واسطهگری ارزهای دیجیتال منع کرده است و بهواقع میتوان گفت که این بخشنامه واضحترین قوانین ارز دیجیتال در ایران محسوب میشود. در ادامه قصد داریم ابعاد مختلفی از مبحث ارز دیجیتال در قانون را موردبررسی قرار دهیم تا ببینیم طبق سیستم قضایی ایران هرکدام از این ابعاد در چه وضعیتی قرار میگیرند.
قوانین ارز دیجیتال در ایران چیست؟ ، کمی تا قسمتی مبهم
همانطور که در بالاتر گفتیم مهمترین بحثی که در مورد قوانین ارز دیجیتال در ایران وجود دارد این است که قوانینی بهصورت مدون و رسمی اعلامنشده است و اگر بند و تبصرههایی بهصورت های مختلف بیانشده، کاملاً مبهم بوده و عملاً غیرقابل اتکا است.
[irp posts=”29430″ name=”بهترین ارز دیجیتال برای سرمایهگذاری در سال 2021 کدام است؟!”]
پس ما قوانین ارز دیجیتال در ایران بهصورت روشن نداریم و نمیتوانیم در تمام کتب قانونی ایران بخشی تحت عنوان قوانین ارز دیجیتال در ایران را پیدا کنیم؛ اما این پایان کار نیست. بههرحال این بازار وجود دارد و بسیاری از مردم ایران در آن به اشکال گوناگون فعالیت میکنند. ازاینرو باید چارچوبی وجود داشته باشد. یا بهتر بگوییم افرادی که در این بازار شرکت کردهاند باید چارچوب قوانین ارز دیجیتال در ایران را بشناسند تا روزی به مشکل برخورد نکنند.
برای درک این چارچوب ما مجبور هستیم قوانین ارز دیجیتال در ایران را به چند بخش تقسیم بکنیم. ارز دیجیتال در دو حوزه مختلف قضایی قرار دارد. حوزه اول که کاملاً مشخص و واضح است، همان قوانین تجارت است که سالهاست مورداستفاده قرار میگیرد. در حوزه دوم قوانین ارز دیجیتال در ایران، این بازار در محدوده قوانین فضای مجازی تحت عنوان پلیس فتا قرار میگیرد. پس عملاً ما در مورد قوانین ارز دیجیتال در ایران با دو بخش قانون نسبتاً متفاوت سروکار داریم. بخش اول مربوط به قوانین حوزه تجارت و بخش دوم مربوط به قوانین حوزه فضای مجازی است.
بر اساس قوانین تجارت هر نقلوانتقال پول باید بهگونهای باشد که کسی دراینبین متضرر نشود و عملاً کلاهبرداری صورت نگیرد. ازاینرو نهادهای مربوطه مانند صرافیها و بانکها مسئول ثبت تمام آنها میباشند. همین یک قانون میتواند تمام ارز دیجیتال را زیر سؤال ببرد. چراکه جدیدترین ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین غیرقابل درگیری و رهگیری میباشند و این ارزها درجایی ثبت نمیشوند. در کلام سادهتر میتوان گفت که غیرقابلکنترل بودن ارزهای دیجیتال مهمترین چالش نهتنها در مورد قوانین جدیدترین ارز دیجیتال در ایران بلکه در مورد غالب کشورهای جهان است.
قوانین ارز دیجیتال در ایران، بخش دوم
همانطور که گفتیم ارزهای دیجیتال غیرقابل رهگیری هستند و همین موضوع باعث شده است که بسیاری از پولشوییها و انتقال ثروتهای خلاف قانون از دسترس رصد مراجع دور بماند. این موضوعی است که باعث شد در ابتدا بسیاری از مراجع قضایی در دنیا نسبت به ارزهای دیجیتال موضع بگیرند؛ اما استقبال مردم سراسر دنیا باعث شد که کمکم این مراجع از موضع خود کوتاه بیایند.
امروز کمتر کشوری وجود دارد که رسماً قوانین مدونی برای ارزهای دیجیتال در نظر گرفته باشد. چراکه ذات بازار ارزهای دیجیتال عملاً با سیستم پولی و بانکی و تمام قوانین آن در تضاد است. تنها کشور چین و ژاپن را میتوان پیشرو در تغییر قوانین مربوط به تجارت و سیستم پولی و بانکی خودشان نام برد. حتی آمریکا نیز هنوز نتوانسته با این موضوع کنار بیاید. پس اینکه میبینید قوانین ارز دیجیتال در ایران چندان واضح و روشن نیست دلیل اصلی آن تضاد ذاتی که بین ارزهای دیجیتال و قوانین تجارت است.
ابهام در قانون ارز دیجیتال در ایران و سایر کشورهای جهان رسماً زمانی میتواند واضح شود که سیستم پولی و بانکی آنها تغییر کند و بستر برای استفاده از بیت کوین آماده شود؛ که البته این موضوع نیاز به زمان نسبتاً طولانیتری است.
قوانین ارز دیجیتال در ایران ازنظر فضای مجازی چیست؟
اما قانون ارز دیجیتال در ایران ازنظر قوانین فضای مجازی موضوع دیگری است. بهطورکلی قوانین فضای مجازی خود چند سال است که در کشور تعریف و اجراشده است. ازاینرو نمیتوان از آن چندان انتظار این را داشت که بتواند بهصورت کامل و دقیق مباحث مختلف را بررسی کند. آن چیزی که در مورد قوانین جدیدترین ارز دیجیتال در ایران و قوانین فضای مجازی در ایران وجود دارد میتوان گفت که تقریباً تضادی بین آنها وجود ندارد. اتفاقاً میتوان بعضی قوانین فضای مجازی را مثال زد که ارزهای دیجیتال به آن قدرت میدهند.
مثلاً ارزهای دیجیتال غیرقابل هک و دزدی هستند و همین موضوع باعث شده است عملاً ارزهای دیجیتال خود ازنظر قوانین ارز دیجیتال در ایران و فضای مجازی یک ارز معتبر و امن محسوب شود؛ اما از طرف دیگر تمام الکترونیکی بودن این ثروت باعث شده است که پای کلاهبرداران اینترنتی به دنیای ارزهای دیجیتال باز شود.
این کلاهبرداران گرچه نمیتوانند بهصورت مستقیم به سیستمهای بلاک چین دسترسی داشته باشند اما میتوانند با ایجاد دام و تله برای سرمایهگذاران از طرق مختلف سرمایه آنها را بزدند. ازآنجاییکه بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال غیرقابل رهگیری هستند تقریباً کلاهبردار شناسایی نمیشود و این مهمترین چالش قوانین ارز دیجیتال در ایران ازنظر قوانین پلیس فتا است؛ اما این موضوع باعث نمیشود که عملاً حضور در این بازارها برای کسی ممنوع باشد. میتوان گفت که در مورد قوانین ارز دیجیتال در ایران، قوانین فضای مجازی موضع خنثی را برگزیده است و سعی میکند تنها با پیشبرد اهداف پیشگیرانه مانع حضور کلاهبرداران در این حوزه شود که هنوز راهکار عملی دیده نشده است.
[irp posts=”25166″ name=”سرمایهگذار ارز دیجیتال تلگرام تهدید به شکایت کرد!”]
قوانین ارز دیجیتال در ایران ازنظر ماینینگ چیست؟
اما فارغ از مسائل گفتهشده یک مورد مهم دیگر در مورد قوانین ارز دیجیتال در ایران وجود دارد و آن مسئلهای تحت عنوان ماینینگ در ایران است. همانطور که میدانید یکی از بخشهای جذاب ارزهای دیجیتال ماینینگ است. در این حالت شما بخشی از قدرت سختافزار سیستم خودتان را در اختیار شبکه بلاک چین میگذارید. به ازای هر بیت کوین استخراجشده به نسبت کسانی که در این استخراج حضور داشتند، درصدی از بیت کوین به شما تعلق میگیرد. سخت شدن استخراج بیت کوین و ارزشمند شدن بیت کوین باعث شد که بسیاری بخواهند که با تمام قوا بهعنوان ماینر در این شبکه حضورداشته باشند.
اما مسئلهای پای قوانین ارز دیجیتال در ایران به این موضوع باز میکند، مسئله مصرف انرژی است. سختافزار شما برای تأمین نیرو و قدرت خود باید انرژی بالایی را مصرف کند. ازاینرو مصرف برق در کشوری مانند ایران که اصولاً همیشه در مورد تولید برق و مصرف آن مشکل وجود دارد تبدیل به یک چالش شد.
این چالش زمانی به اوج رسید که در تابستان سال 99 قطعیهای برق بیشازاندازه شد و این بار همه منتظر حضور قوانین ارز دیجیتال در ایران بودند. در این موقعیت وزارت نیرو با همکاری وزارت صمت و قوه قضاییه نه بر اساس قوانین ارز دیجیتال در ایران نانوشته که بر اساس مصرف بیشازحد انرژی برق بسیاری از مراکز ماینینگ در ایران را تعطیل کردند. پس این تعطیلی ماینینگ ها و احیاناً دستگیری برخی از ماینرها ربطی به قوانین ارز دیجیتال در ایران ندارد. اینگونه تصور کنید که شما به هر دلیل برق ده برابری مصرف میکنید. در این حالت وزارت نیرو از شما به قوه قضاییه شکایت میکند. این موضوع دقیقاً بر این اساس و پایه گذاشتهشده است.
همانطور که گفتیم کشورهایی مانند چین و ژاپن دست به تدوین قوانین مناسب با جدیدترین ارزهای دیجیتال زدهاند در این قوانین برای ماینرها نیز برق ارزان پیشبینیشده است تا با استفاده از این قانون بتوانند از زیر بار مسئولیت مصرف بیشازاندازه خارج شوند؛ اما همچنین چیزی فعلاً در مورد قوانین ارز دیجیتال در ایران وجود ندارد.(در ادامه مقاله قانون گذاری آمریکا درباره ارز دیجیتال و قوانین استخراج ارزهای دیجیتال را مطالعه نمایید.)
بهروزرسانی آخرین قوانین اعلامشده
همانطور که گفتیم تاکنون قوانین مشخص و واضحی توسط اصلیترین نهاد قانونگذاری یعنی قوه مقننه یا همان مجلس شورای اسلامی اعلامنشده است؛ اما در آخرین قوانین اعلامشده در اسفندماه سال 1399 توسط دولت و بهطور اختصاصی توسط بانک مرکزی ایران، عملاً خریدوفروش رمز ارزها بهطور کامل ممنوع اعلامشده و بر اساس این بخشنامه به نظر میرسد که بروکرها و صرافیهای اینترنتی ایرانی یا کیف پولهای داخلی که در این زمینه فعالیت داشتند مورد تهدید قرار بگیرند و احتمال بلاک شدن آنها وجود دارد.
اگر میخواهید با روش ساخت کیف پول بیت کوین آشنا شوید و بدانید بیت کوین چیست حتما این مقاله را بخوانید.
از طرف دیگر بانک مرکزی باسیاستهایی که در قبال رمز ارزها اتخاذ کرده، اجازه محدودی به فعالان اختصاصی داده است تا با معرفی کامل فعالیت اختصاصی خود اقدام به خریدوفروش بینالمللی بهواسطه بیت کوین انجام دهند. این خریدوفروشها از طریق چند صرافی که قرار است بانک مرکزی آنها را اعلام کند انجام میگیرد.
پس اگر بخواهیم بهصورت خلاصه این قانون را بیان کنیم، عملاً هر خریدوفروش بیت کوین توسط بروکرهای داخلی ممنوع بوده و تنها چند صرافی بهصورت محدود این خریدوفروشها را انجام خواهند داد.
جمعبندی از قوانین ارز دیجیتال در ایران
ما در این مقاله سعی کردیم که قوانین ارز دیجیتال در ایران و وضعیت ارز دیجیتال در ایران را از جهات مختلف موردبررسی قرار دهیم. تقریباً نمیتوانیم وجه مشترک خاصی بین این موضوعات گفتهشده بیان کنیم و عملاً همچنان قوانین ارز دیجیتال در ایران مبهم باقی میماند. تنها چیزی که وجود دارد این است که بانک مرکزی تاکنون پای خود را از معرکه ارزهای دیجیتال خارج کرده است و رسماً اعلام کرده که هرگونه نقلوانتقال ارزهای دیجیتال بهواسطه نهادهای مالی زیر نظر غیرمجاز بوده و این تنها قانون رسمی تا به اینجا محسوب میشود.
بر اساس قانون قضایی کشور، اعمالی که بهصورت مستقیم در مورد آنها صحبت نشده باشد و انجام یا ترک آنها موجب اتهام و تنبیه نباشد عملاً جرم محسوب نمیشود؛ بنابراین حضور در بازار ارزهای دیجیتال و خریدوفروش بیت کوین و حتی انتقال پول بهواسطه آن جرم محسوب نمیشود و عملاً ممنوعیت قانونی ندارد.
ما در یک مقاله به اسم “صرافی معتبر ارز دیجیتال” درباره صرافی های ارزدیجیتال صحبت کرده ایم، اگر مایل به کسب اطلاعات درباره آن بودید به این مقاله مراجعه نمایید.
و بسیاری از کسانی که علاقه مند به سرمایه گذاری در حوزه جدیدترین ارزهای دیجیتال هستند، نمیدانند بیت کوین بهتر است یا اتریوم و یا سایر ارزهای دیجیتال… پس اگر میخواهید اطلاعات کافی داشته باشید حتما این مقاله به شما کمک خواهد کرد.
همچنین اگر میخواهید خرید بیت کوین به مقدار کم انجام دهید و بدانید ارز الکترونیوم ، ممنوعیت استخراج ارز دیجیتال و قانون جابجایی اطلاعات ارز دیجیتال چیست این مقاله به شما کمک خواهد کرد.
[irp posts=”24161″ name=”سرمایهگذاری در بورس یا ارز دیجیتال کدامیک بازده بیشتر دارد؟”]