مذاکرات برجامی را باید مهمترین عاملی دانست که از ماهها قبل بازارهایی چون طلا و دلار را تحت تاثیر خود قرار داده است و نه تنها در حال حاضر بازارهای مالی ما را با فرسایشی شدنش دچار نوعی سکته و بیتحرکی کرده بلکه این مذاکرات سرنوشت بسیاری از پارامترهای اقتصادی و بازارهای مالی مختلف ما را در ماههای آینده رقم خواهد زد. با این وجود با فرض ادامه روند فعلی در مذاکرات پیشبینی میشود در بلندمدت ارزش دلار بالای 40 هزار تومان و انس طلا به حدود 2000 دلار میرسد که ارزش سکه طلا را در بلند مدت به حدود 19 میلیون تومان خواهد رساند این در حالی است که در شرایط فعلی قیمت سکه تمام در بازار حدود 14 میلیون تومان، دلار بازار آزاد حدود 30 هزار تومان و انس جهانی طلا حدود 1750 دلار است.
سجاد بوربور کارشناس بازارهای مالی در پاسخ به این سوال که با در نظر گرفتن شرایط کنونی اقتصاد ایران و پارامترهای اثرگذار جهانی بر شرایط سیاسی و اقتصادی کشور به علاوه ادامه روند فرسایشی فعلی مذاکرات، وضعیت سکه طلا را تا پایان سال 1401 چطور ارزیابی میکنید گفت:« دو عامل بسیار مهم در تحلیل سکه طلا ایفای نقش میکند؛ یکی دلار بازار آزاد ایران و دیگری طلای جهانی. با این حساب برای بررسی وضعیت سکه طلا در نیمه دوم سال 1401 باید ابتدا به بررسی وضعیت دلار تا پایان سال پرداخت.»
این کارشناس در خصوص تحلیل دلار و بررسی کف و سقف ارزش فاندامنتالی دلار در سال 1401 اعلام کرد:«لازم است دلار را از مسیر برابری قدرت خرید ارزشگذاری و سال پایه را سال 81 در نظر گرفت.تورم دیده شده در این تحلیل تورم اعلام شده از بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نیست بلکه تورم واقعی با تفاوت رشد نقدینگی با رشد اقتصادی برابر است و برای تحلیل وضعیت دلار لازم است که این تورم را مورد نظر داشته باشیم. با این حساب کف نقدینگی برحسب دلار به صورت میانگین بعد از هر جهش ارزی (سال 91، 97 و 99) حدود 170 میلیارد دلار بوده است. در دهه 90 رشد اقتصادی حدود صفر درصد بوده است و باید توجه داشته باشیم که ارزش دلار با قیمت دلار متفاوت است. ارزش دلار روی کاغذ و در حقیقت قیمت ذاتی آن است و قیمت دلار، قیمت روز دلار در بازار است و از طریق عرضه و تقاضا مشخص میشود.»
کف و سقف ارزش دلار در سال 1401
او در پاسخ به این سوال که کف و سقف دلار را تا پایان سال چطور ارزیابی میکنید گفت:«اقتصاد ایران در سالهایی که با تحریم قابل توجهی روبه رو نبوده است به صورت میانگین سالانه حدود 27 درصد رشد نقدینگی را تجربه کرده با این حساب به نظر میرسد در خوشبینانهترین حالت در پایان سال 1401 نقدینگی به 6300 همت خواهد رسید و در این مقطع رشد اقتصادی و تورم جهانی نیز به ترتیب 4.5 درصد و 6 درصد پیشبینی میشود که این مفروضات ارزش دلار را روی کاغذ در پایان سال 1401 به بالای 40 هزار تومان میرساند. در سال 96 که آرامش نسبتا خوبی در بازار حاکم بود، قیمت دلار به صورت میانگین 4000 تومان بوده است و از سال 96 تاکنون قیمت مسکن در تهران به صورت میانگین به گفته بانک مرکزی 7.3 برابر شده است (البته از سال 96 تا حالا قیمت مسکن از بازارهای سهام، خودرو، بیت کوین و غیره کمتر رشد کرده است) پس دلار 29300 تومانی خودش را با مسکن هماهنگ کرده است و در شرایط فعلی به دلایل زیادی مسکن نمیتواند افت یا رشد خاصی داشته باشد پس اگر دلار افت شدیدی کند و مسکن افت نکند، در میانمدت سرمایهگذاران در حوزه مسکن، دارایی خود را نقد کرده و دلار ارزان را میخرند و همین مساله خروج سرمایه را تشدید خواهد کرد و دلار به قیمت تعادلی خود برمیگردد البته این اتفاق در بازارهای دیگر هم رخ خواهد داد و خروج سرمایه را بیشتر میکند.
او گفت:«در سال 96 شاخص بورس 100.000 واحد بوده و تا امروز بیش از 14برابر رشد داشته است. با این حساب به نظر میآید قیمت دلار نمیتواند به صورت هیجانی تا حدود 27 هزار تومان افت کند البته در صورتی که شاهد چنین اتفاقی باشیم این افت قیمت، ماندگار نخواهد بود. تجربه مشابهی نشان میدهد در سال 99 دلار هیجانی تا 33 هزار و 500 تومان نیز رشد کرد و سپس تا 20 هزار و 700 تومان افت کرد و زمان زیادی در کانال 25 هزار تومان تثبیت شد. در سال 97 نیز دلار هیجانی 19 هزار و 300 تومان شد و بعد حدود 10 هزار تومان شد و درکانال 11 هزار تومان مدتی تثبیت شد. قیمت دلار میتواند هیجانی از ارزش خود فاصله بگیرد و این اتفاق فرصت سودآوری برای فعال اقتصادی ایجاد میکند.»
قیمت دلار تا پایان سال 1401
این کارشناس بازارهای مالی در خصوص این مساله که آیا دولت تا پایان سال 1401 میتواند همانند دهه 80 نرخ ارز را سرکوب کند یا خیر توضیح داد:«پیشبینیها از ابتدای سال نشان میداد که اگر در سال جاری توافق محکمی ایجاد شود صادرات نفتی، صادرات غیرنفتی و صادرات خدمات حدود به 105 میلیارد دلار میرسد. حدود 90 میلیارد دلار هم برای واردات رسمی، قاچاق و واردات خدمات هزینه وجود دارد در نتیجه در بهترین حالت 15 میلیارد دلار مازاد است که با نگاه به خروج سرمایه در سال 1400 این عدد حدودا به 6 میلیارد دلار مازاد خواهد رسید. در سال 1400 دولت حدود 16 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی برای کالاهای اساسی پرداخت کرد حال باید نزدیک به این رقم را به صورت ریالی یارانه نقدی بپردازد. در سال 1400 قیمت کالاهای اساسی وارداتی کمتر از سال 1401 بوده است و از این مسیر هزینههای دولت بالا میرود. با قطع شدن برق در تابستان و قطع شدن گاز در زمستان صادرات پتروشیمی و فلزات، افت با اهمیتی خواهند کرد. با افزایش قیمت گاز خوراک و تخفیفهای بالای روسیه بعضی از صنایع صادراتی ما زیانده شدهاند بنابریان باید در نظر داشت که حتی اگر توافق محکمی هم ایجاد شود توان سرکوب نرخ ارز وجود ندارد مگر اینکه منابع بلوکهشده ایران آزاد شود.به نظر فضایی که در این مذاکرات ایجاد میشود سیاهوسفید نیست و تحلیل را بر اساس فضای خاکستری یعنی مذاکرات فرسایشی و آزادی قطرهچکانی منابع بلوکهشده انجام میشود.»
این کارشناس ادامه داد:«با در نظر گرفتن تمامی مسائل مهم و تاثیرگذار، در حال حاضر ارزش دلار را روی کاغذ حدود 37 هزار تومان و قیمت دلار در بازار حدود 30 هزار تومان است یعنی حدود 19 درصد دلار حباب منفی وجود دارد.کف ارزش فاندامنتالی دلار بر اساس مسکن در حال حاضر حدود 29 هزار تومان است و نسبت به نقدینگی دلاری کشور بالای 30 هزار تومان است به همین دلیل به نظر نمیرسد قیمت دلار به کمتر از 29 هزار تومان برسد و اگر چنین افتی ایجاد شود در میانمدت ماندگار نیست و برای فعال اقتصادی فقط فرصت خرید ایجاد خواهد کرد.اگر دولت یا بانک مرکزی به هر دلیلی قیمت دلار را پایین نگه دارند فاصله ارزش و قیمت زیاد شده و دلار در سال بعد جهش قیمتی خواهد داشت(همان اتفاقی که در سال 91، 97 و99 رخ داد.»
پیشیبینی دلار بالای 30 هزار تومان، سکه 15.5 میلیون تومان
بوربور در نهایت با پیشبینی دلار بالای 30 هزار تومان تا پایان سال به بررسی وضعیت طلای جهانی و سکه طلا نیز پرداخت:«در اواخر سال 2011 قیمت هر انس طلا حدود 1900 دلار بوده است و در حال حاضر هر انس طلا حدود 1775 دلار است یعنی در حدود 10 سال تمام کامودیتیها به غیر از نقره رشد کردند ولی طلا 7 درصد افت کرده است. اتحادیه اروپا به زودی نرخ بهره بین بانکی را چند مرحله افزایش خواهد داد که باعث افت شاخص دلار میشود و یک محرک خوب برای رشد طلا است. در حال حاضر تورم شهری آمریکا 8.5 درصد است و آمریکا با اینکه نرخ بهره بین بانکی خود را به 2.5 درصد رساند باز هم نتوانست تورم را کاهش دهد البته تا حدی شتاب رشد تورم در جولای کاهش یافته است و افزایش بیشتر نرخ بهره رکود را در آمریکا عمیقتر خواهد کرد.تولید ناخالص داخلی آمریکا سه فصل متوالی و شتاب رشد قیمت مسکن چهار فصل متوالی است که به شکل نزولی عمل کرده پس به هر دلیلی مانند آگوست 2019 فدرال رزرو تغییر نگرش دهد(سیاست انبساطی) این مساله به شدت محرک طلا خواهد بود. به نظر میرسد طلا در میانمدت افت خاصی نداشته باشد چرا که رشد خاصی نکرده است و به قیمت قبل کرونا بسیار نزدیک است.»
او ادامه داد:«شرایط اقتصادی در دنیا در میانمدت به نفع طلا است و مانع افت جدی آن میشود یعنی احتمال رشد قیمت از افت قیمت بیشتر است. در حال حاضر قیمت سکه تمام در بازار حدود 14 میلیون تومان، دلار بازار آزاد حدود 30 هزار تومان و انس طلا حدود 1750 دلار است با این اعداد روی کاغذ قیمت دلار حدود 12 درصد حباب دارد. در حال حاضر سکه طلا در بازار با دلار 33 هزار و 500 تومان قیمت گرفته است که نزدیک ارزش واقعی خود است. با در نظر گرفتن اینکه ارزش دلار روی کاغذ 37 هزار تومان است و انس طلا را هم بدبینانه 1775 دلار در نظر بگیریم ارزش سکه روی کاغذ حدود 15.5 میلیون تومان میشود که نشاندهنده این است که در حال حاضر قیمت سکه حدود 1.5 میلیون تومان زیر ارزش ذاتیاش است.به نظر میرسد در بلندمدت ارزش دلار بالای 40 هزارتومان و انس طلا حدود 2000 دلار است که ارزش سکه طلا را در بلند مدت به حدود 19 میلیون تومان میرساند.»
منبع: