افزایش سرمایه چیست و چند نوع دارد؟ کدام دارای سود بیش تر است !

وقتی در دنیای بورس و سرمایه گذاری فعال باشید مسلما هر مفهوم و معنایی که به سرمایه مرتبط باشد می تواند مهم و جذاب باشد. احتمالا در اوج داستان های بورسی و سرمایه گذاری های سال 99 با مفاهیم مختلفی از جمله افزایش سرمایه آشنا شدید.

این افزایش ها در بهار و تابستان 99 برای بسیاری جذاب و هیجان انگیز بود و برایشان فرق نمی کرد که این افزایش سرمایه از چه طریقی رخ می دهد. اما امروز با توجه به روند بازار مهم است که بدانیم کدام افزايش سرمايه بهتر است. در واقع سوال اصلی این است که آیا امروز در شرایط کنونی بازار و یا به طور کلی در بازارهای سرمایه ای آیا افزایش سرمایه همچنان جذاب است؟

برای این که به این سوالات و انواع دیگر آن پاسخ دهیم، ابتدا باید با مفهوم دقیق و کامل افزایش سرمایه آشنا شویم. بسیاری تعریف های مختلف این مفهوم را می دانند و بارها و بارها آن را در کلاس های مختلف یا صفحات وب خوانده اند، اما هنوز درک روشنی از این مفهوم ندارند. واقعا افزایش سرمایه چیست و اصلا به چه کاری می آید؟

ذات بازار بورس افزایش سرمایه است!

آیا تا به امروز شده به این سوال فکر کنید که چرا اصلا بازار بورس به وجود آمده است؟ چرا شرکت های مختلف دست و پا می زنند تا در این بازار حضور داشته باشند؟ اصلا هدف این بازارها چیست؟
به طور کلی بازار بورس محلی است که سرمایه های خرد و کلان در کنار یکدیگر قرار می گیرد و شرکت ها می توانند با حضور در بازار بورس این سرمایه ها را جذب خود کنند و عملا نیاز مالی خودشان برای انجام یک کار تولیدی یا هر چیز دیگر تامین کنند.

بنابراین عملا یک شرکت برای این در بازار بورس یا فرابورس یا مانند آن شرکت می کند که عملا سرمایه خود را افزایش دهد. این سرمایه توسط سرمایه داران خرد و کلان در کنار یک دیگر تامین می شود.
اما نکته مهمی که وجود دارد این است که یک شرکت بعد از اولین ورود به بورس که بیشتر با عنوان عرضه اولیه می شناسیم، دیگر تومانی از خرید و فروش برگه های سهام یا افزایش و کاهش سهام نقشی در سرمایه شرکت نخواهد داشت.

در کلام ساده تر یک شرکت بورس با اولین حضور خود در بازار بورس تحت عنوان عرضه اولیه بخشی از سهام خود را به فروش می رساند. با این فروش سرمایه قابل توجهی از بازار جذب می کند و می تواند بر اساس آن به سمت اهداف خودش حرکت کند.

اما داستان اصلی اینجاست که بعد از فروش سهام برای اولین بار و جذب سرمایه از طریق آن، این برگه سهام ها هستند که در بازار ثانویه یا خرید و فروش سهام از روز بعد عرضه اولیه وارد معامله می شوند. در کلام ساده تر در بازار ثانویه شرکت از بازار خارج می شود و این سهامداران هستند که دست به خرید و فروش برگه سهم های مختلف می زنند.

خود شرکت نیز می تواند به عنوان یک سهامدار به دنبال کسب و سود یا کنترل سهام شرکت باشد. نکته مهم این است که شرکت در این بازار ثانویه نمی تواند جذب سرمایه داشته باشد. در بازار ثانویه تنها جای سهامداران با هم عوض می شود و این تنها چیزی است که به یک شرکت مربوط می شود.

[irp posts=”20213″ name=”27 فیلتر بورس: فیلترهای مهم و کاربردی + فیلتر حرفه‌ای نوسان گیری (آپدیت اردیبهشت1400)”]

چگونه جذب سرمایه اتفاق می افتد؟

اما سوال اینجاست که یک شرکت بعد از عرضه اولیه توانست سرمایه مورد نیاز را با فروش سهام به دست بیاورد. اما نکته اینجاست که در مدت ها بعد به هر دلیل اگر همین شرکت نیاز به جذب سرمایه داشته باشد چه کار باید بکند؟ در واقع این شرکت دارای یک نماد بورسی یا فرابورسی است و دیگر نمی تواند عرضه اولیه داشته باشد. بنابراین عملا راه دیگری برای این جذب سرمایه باید پیدا کند. این مهمترین دلیل افزايش سرمايه به عنوان یک مفهوم در بازار محسوب می شود.(اگر میخواهید بدانید قرارداد سلف چیست و تفاوت بورس و فرابورس چیست؟ حتما این مقاله را بخوانید.)

واقع یک شرکت برای جذب سرمایه می تواند راه های زیادی را امتحان کند. از طریق بانک، سرمایه گذاران خصوصی و … اما همچنان بهترین و مهمترین راه بورس است. از طرف دیگر وقتی یک شرکت توانسته فیلترهای بازار سرمایه را رد کند و به ساده ترین شکل می تواند از بازار سرمایه دست به افزایش سرمایه شرکت بزند، چرا باید سراغ وام های چند ده درصدی برود؟

بنابراین همچنان بهترین راه سرمایه داران خرد و کلانی است که در بازار بورس وجود دارد. از این رو قانونگذار راه افزایش مجدد سرمایه از طریق بازار بورس بعد از عرضه اولیه شرکت را پیش بینی کرده است. در این مسیر شرکت باید دلیل افزايش سرمايه را به طور کامل بیان کند و درصد آن را مشخص کند. سپس بر اساس تایید حسابرس و ناظر بورس و فرابورس شرکت می تواند از سرمایه داران خود و سایر معامله گران در بازار بورس بخواهد که در این افزایش سرمایه شرکت کنند.

انواع راه افزایش سرمایه

افزایش سرمایه در واقع جذب سرمایه از بازار بورس یا فرابورس است. برای این جذب سرمایه راه های مختلفی وجود دارد. مسلما یکی از اولین راهکاری که به نظر می رسد یک شرکت می تواند برای جذب و افزایش سرمایه از آن استفاده کند، کاری شبیه به عرضه اولیه است. یعنی دوباره بخشی از سهام خودش را به فروش برساند. به این روش صرف سهام گفته می شود.

مسلما در این روش سهام شرکت شناوری بالاتری پیدا می کند و این چیزی نیست که خود صاحبان شرکت چندن علاقه ای به آن داشته باشند. از این رو در ایران کمتر شرکت ها سراغ صرف سهام می روند. با این وجود این روش در دنیا بسیار مرسوم است. یکی از مزایای این روش برای شرکت ها این است که شما با افزایش تعداد سهامداران می توانید در جذب سرمایه های دیگر راحت تر عمل کنید.

روش دیگری که برای جذب سرمایه وجود دارد این است که شرکت ها از محل سود انباشته خودشان ( سودی که حق سهامداران است و شرکت آن را به امانت نگه داشته تا در موقعیت های مختلف از طرف سهامداران هزینه کند ) دست به افزایش سرمایه بزنند.

در این روش مسلما آورده نقدی به شرکت اتفاق نمی افتد و از طرف دیگر صندوق ذخیره شرکت نیز خالی تر می شود و این چیز زیاد مناسبی برای شرکت یا سهامداران محسوب نمی شود. از آن جایی که سود انباشته برای سهامداران است به میزان استفاده از این سود، سهام جایزه برای سهامداران در نظر گرفته می شود. این موضوع داستان طولانی دارد که در این جا نمی توان به آن پرداخت.

روش دیگر که به آورده نقدی شهرت دارد، چیزی شبیه به صرف سهام برای جذب سرمایه محسوب می شود. با این تفاوت که در آورده نقدی ابتدا خود سهامداران شرکت سهام عرضه شده را می توانند به قیمت اسمی 100 تومان خریداری کنند. در صورتی که سهامداران اقدام به خرید نکنند می توانند این حق خودشان را در بازار به فروش برسانند. در صورتی که این فروش هم انجام نگیرد خود شرکت این حق سهام ها را به فروش می رساند و هزینه آن را برای سهامدار واریز می کند.

[irp posts=”22566″ name=”روش رصد و تحلیل در بورس چگونه است؟”]

راه آخر افزایش سرمایه

آخرین راهی که برای جذب یا افزایش سرمایه شرکت پیش بینی شده، تجدید ارزیابی ها در دارایی های شرکت است. در کلام ساده تر شرکت دارای دارایی های متعددی از جمله زمین و … است و هر کدام از این دارایی ها دارای ارزش هایی هستند. این ارزش ها در طول زمان دستخوش تغییر می شود اما این تغییرات در ترازنامه لحاظ نمی شود و مادامی که تجدید ارزیابی صورت نگیرد ارزش سرمایه ای شرکت به همان میزان سابق محاسبه می شود.

شرکت با حضور نمایندگان قانونی و ماموران مالیاتی و … دست به تجدید ارزیابی می زنند و بر اساس سرمایه جدید ترازنامه مالی شرکت را تغییر می دهند. در این روش عملا هیچ سرمایه ای به شرکت وارد نمی شود و تنها این تراز مالی است که بهبود می یابد. اصولا شرکت ها برای فرار از ورشکستگی و دور شدن از قانون 141 تجارت از این روش استفاده می کنند. (اگر نمیدانید سود سرمایه ای چیست و میخواهید بدانید کدام شرکت ها افزايش سرمايه دارند حتما این مقاله را بخوانید.)

سوالات متداول

1- کدام روش افزایش سرمایه جذاب تر است؟
برای پاسخ به این سوال باید از دو جنبه سرمایه گذار و شرکت سرمایه پذیر نگاه کرد. از دید سرمایه گذار استفاده از سود انباشته می تواند کمی جذاب تر باشد. به هر حال سرمایه گذار بدون این که بخواهد هزینه ای متحمل شود، سهام بیشتری به دست می آورد. ( البته با توجه به کاهش قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه عملا میزان دارایی فرد تغییر نمی کند ) اما از نظر شرکت به نظر آورده نقدی می تواند از هر چیزی جذاب تر باشد.

2- یک شرکت برای افزایش سرمایه چه کار باید بکند؟
یک شرکت برای این که بتواند اقدام به افزایش سرمایه داشته باشد باید ابتدا موضوع را در مجمع فوق العاده مطرح کند و سپس پس از تایید تمامی مراحل آن، این درخواست را به سازمان بورس یا فرابورس ارسال کند.

3- آیا محدودیت هایی برای جذب سرمایه وجود دارد؟
به هر حال سازمان های نظارتی و انواع حسابرس ها این اجازه را نمی دهند که سرمایه سهامداران بدون هیچ پشتوانه و هدفی وارد یک شرکت شود. بنابراین قانون و چارچوب هایی برای این موضوع وجود دارد.

همچنین در ادامه توصیه میکنم مقاله کنترل حرص و طمع در بورس و آموزش اندیکاتور ایچیموکو و مزایای افزایش سرمایه آشنا شوید توصیه میکنم این مقاله را بخوانید)را هم بخوانید تا در اینباره اطلاعات بیشتری را کسب نمایید.

در ادامه مقاله بهترین نوع افزایش سرمایه را بخوانید.

[irp posts=”22267″ name=”تحلیل آثار اقتصاد کلان در بورس اوراق بهادار”]