نهاد های مالی بورس چیست و به چند دسته تقسیم می شوند

اگر بخواهیم از دید اقتصاد کلان به چرخش سرمایه و نقدینگی در اقتصاد نگاه کنیم به یک نکته بسیار مهم می رسیم. ماشین اقتصاد از بنگاه های اقتصادی بزرگ و کوچک ساخته شده است که هر کدام بر اساس ویژگی های خاصی فعالیت می کنند. در کلام ساده تر انواع بازارهای اقتصادی، سرمایه ای، تولیدی و صنعتی در یک اقتصاد کلان وجود دارد که عملا استاندارد های متفاوتی برای مدیریت مالی دارند. از این رو کاملا مشخص است که نمی توان همه آن ها را با یک چشم نگاه کرد. اینجاست که نقش نهاد های مالی مهم می شود.

در کلام ساده تر اگر بخواهیم در مورد نهاد های مالی صحبت کنیم می توانیم آن ها را به مدیران میانی یک شرکت تشبیه کنیم. مدیر کل شرکت هیچگاه به صورت مستقیم تمام کارمندان و کارکنان خود را مدیریت نمی کند. این کار علاوه بر این که نیاز به صرف زمان زیادی دارد عملا غیر ممکن یا سخت است. یک سیستم درست از بخش های متنوعی ایجاد می شود.

این بخش ها بر اساس نوع کارکرد و نوع کاربری که دارند استانداردهای مختلفی را رعایت می کنند. مدیر این بخش ها وظیفه دارند آن ها را بر اساس این استاندارد ها مدیریت کنند و البته یک نوع هماهنگی میان استاندارد آن بخش و استاندارد کلی ایجاد کند. این کاری است که نهاد های مالی در بخش های مختلف انجام می دهند.

هر بخش صنعتی، تولیدی، تجاری و سرمایه ای که در اقتصاد وجود دارد بر اساس نیاز، نوع کاربری و نوع استانداردها از روش های مختلفی برای گردش مالی استفاده می کند. اولا این گردش مالی باید تحت نظارت و مدیریت قرار بگیرد و در ضمن این گردش مالی باید بر اساس استاندارد کلی اقتصاد وارد جریان کلان شود. این ها تمام کاری است که نهاد های مالی انجام می دهند.

نهاد های مالی به زبان ساده تر

بیایید کمی ساده تر نهاد های مالی را تعریف کنیم. نهاد های مالی چیزی شبیه به یک دلال، واسطه یا بهتر بگوییم چیزی شبیه به منبع تغذیه مالی محسوب می شود که در بخش های مختلف ایجاد شده اند. این نهاد ها وظیفه نظارت، برقراری ارتباط مالی میان بخش های مختلف، تغذیه بنگاه های اقتصادی و ایجاد یک گردش منظم پولی است.

مهمترین مشکلی که در یک اقتصاد می تواند ویران کننده باشد این است که خود این نهاد های مالی فاسد باشند یا این که به درستی نتواند کار را اداره کنند. به طور مثال بانک به عنوان یک نهاد پولی و مالی است که بخش های مختلفی را تغذیه می کند. عمدتا بنگاه های بزرگ و کوچیک از طریق این نهاد گردش مالی خودشان را ایجاد می کنند. وقتی فردی در این نهاد دست به اختلاس می زند عملا یک سیستم را فلج و بخش مهمی از اقتصاد کلان را درگیر خود می کند.

از طرف دیگر کار دولت و دستگاه های حکومتی نظارت بر این نهادهای مالی است. تصمیم های بزرگ اقتصادی بر اساس این نهادها و زیر مجموعه های آن ها گرفته می شود. مسلما زمانی که گفته می شود بخش تولید باید به جای این که از بانک ها تغذیه شود باید از بازارهای سرمایه ای و نهاد های مربوط به آن تغذیه شود، یک نوع استراتژی مدیریتی و اقتصادی در سطح کلان است.

بنابراین به زبان ساده هرجا که پول باشد شما می توانید یک یا چند نهاد مالی پیدا کنید. مسلما بازارهای سرمایه ای مانند بورس که گردش مالی بالایی هم دارد نمی تواند فاقد این نهادها باشد. حال سوال اصلی این است که نهاد مالی بورس چیست؟ یا بهتر بگوییم انواع نهاد های مالی بورس کدام ها هستند؟

[irp posts=”42020″ name=”14 اصطلاحات بورسی مهم و کاربردی که باید بدانید!”]

نهاد مالی بورس چیست؟

همانطور که در بالاتر گفتیم بازار بورس یکی از مهمترین بازارهای سرمایه ای کشور است که گردش مالی بالایی دارد. پس باید برای مدیریت، نظارت، تزریق و دریافت سرمایه و …. از نهاد های مالی بورسی استفاده کرد.

این نهاد ها برعکس بانک ها نهادهای غیر سپرده پذیر هستند. یعنی این که بر اساس سپرده گذاری و یا اعطای وام و دریافت سود و … کارنمی کنند. این ها کارهایی است که بانک ها به عنوان نهاد های سپرده پذیر انجام می دهند. در زبان ساده تر استراتژی بانک در نگهداری گردش مالی و کند کردن آن است و استراتژی نهاد مالی مربوط به بورس در ایجاد گردش و روانه کردن این سرمایه به سمت زیر شاخه های خودش است.

هر کدام از این نهاد ها کارایی مخصوص خودش را دارد اما به نظر می رسد برای این که تولید رونق بگیرد باید زیر مجموعه نهاد هایی باشد که عملا غیر سپرده پذیر هستند. زمانی که تولید درگیر سرمایه راکد شود و مجبور باشد بر اساس این سرمایه راکد سود هم پرداخت کند عملا تمرکز تولید از بین می رود. این است که امروز می شنوید که از دولت می خواهند که نهادهای تولیدی را از زیر مجموعه بانک ها جدا کنند.

اما کار انواع نهادهای مالی بورس چیست؟ به طور کلی این نهاد بیشتر به عنوان یک واسطه در این بازار سرمایه حضور دارند. آن ها با در نظر گرفتن نیاز بازار سرمایه و البته نیاز سرمایه گذار سعی می کنند سرمایه را از سرمایه گذاران جذب و آن را در بازار سرمایه ای بورس به گردش درمی آورند. البته برای جلوگیری از پولشویی، اختلاس یا هر اتفاق بد دیگر برخی از این نهاد ها نظارتی هستند و بر این گردش سرمایه نظارت می کنند. برخی دیگر نیز وظیفه برقراری ارتباط با نهاد های دیگر مانند بانک ها را بر عهده دارند.

[irp posts=”22471″ name=”بورس بین المللی چیست؟ مزایای سرمایه‌گذاری در بازار بورس بین‌المللی”]

انواع نهاد های مالی بورسی

به طور کلی ساده ترین و شاید آشنا ترین نهاد مالی بورسی که همه شما آن را می شناسید را شاید بتوان کارگزاری ها دانست. کارگزاری به عنوان یک واسطه ضروری میان سرمایه گذار و بازار سرمایه قرار گرفته است. این نهاد مالی علاوه بر این وظیفه برقراری ارتباط مالی میان سرمایه گذار و بازار سرمایه ای را دارد عملا موظف است تمام اطلاعات گردش مالی را به نهادهای نظارتی انتقال دهد و در صورت لوزم دستورات لازم را اجرا کند.

به طور کلی می توان نهاد های مالی بورسی و دیگر بازارهای سرمایه را شامل موارد زیر دانست:

1- نهادهای خود تنظیم گر
2- واسطه های بازار
3- سایر فعالان بازار سرمایه

یکی از نکات جالبی که در مورد بازار سرمایه و نهادهای مالی مربوط به آن وجود دارد این است که در این بازار شخصیت های حقیقی و حقوقی نیز می توانند به صورت خصوص به عنوان نهادهای مالی وارد عرصه شوند. انواع سبدگردانی ها، کارگزاری ها، صندوق های معاملاتی، صندوق های سرمایه گذاری که به صورت دولتی و خصوصی ایجاد شده اند از انواع کوچک وبزرگ نهاد مالی در بازار سرمایه ای است.

بنابراین اگر بخواهیم در یک جمله نهاد مالی مربوط به بازار سرمایه و دنیای بورس را تعریف کنیم می توانیم اینگونه بیان کنیم که هر واسطه مالی که باعث می شود گردش مالی هرچند کوچک یا بزرگ در بازار ایجاد شود می تواند یک نهاد مالی محسوب شود. شاید کوچک ترین این نهاد های مالی را بتوان شرکت های مشاوره ای سرمایه ای در بازار، سبدگردان ها و سپس کارگزاری سهام دانست.

البته نهاد هایی مانند سازمان بورس ایران و دستگاه های نظارتی آن نیز به عنوان نهاد مالی و مهم حکومتی در بازار بورس شناخته می شود. وظیفه اصلی این نهاد ها ایجاد یک پروتکل مشترک میان بازار سرمایه و سایر بازارها می باشد. در بیان ساده تر سازمان بورس موظف است علاوه بر نظارت بر کل بازار و ایجاد گردش منظم در آن سعی کند با نهاد های مالی دیگر در سایر بخش ها مانند بانک ها، صندوق های بازنشستگی، صندوق های ملی و … ارتباط موثری برقرار کند. این موضوع به معنی دخالت دولت یا حکومت در بازار نیست. بلکه به معنی نظارت و ایجاد یک گردش درست در بازار سرمایه ای است.

سوالات متداول

1- وظیفه اصلی نهاد های مالی چیست؟
به طور کلی انواع نهاد های مالی وظایف مختلفی بر عهده دارند. مهمترین این وظایف عبارتند از نظارت بر گردش پول، تزریق سرمایه به نهاد های زیر دستی، دریافت سرمایه از نهادهای زیر دستی، ایجاد ارتباط موثر با سایر نهادهای پولی و مالی، جلوگیری از دزدی و اختلاس، تسهیل جذب سرمایه ، واسطه گری و ده ها وظیفه دیگر

2- آیا این نهادهای پولی و مالی دولتی هستند؟
این نهاد های می توانند دولتی، خصوصی، عمومی و شخصی باشند. به طور کلی هر جایی که پول جریان داشته باشد یک یا چند نهاد مالی و پولی وجود دارد. این موضوع در بازار سرمایه ای و بورس به وضوح دیده می شود. شرکت های سرمایه گذاری، صندوق های مالی، کارگزاری ها، انواع سبدگردان ها، سازمان بورس و بورس اوراق بهادار تهران و ده ها نمونه دیگر از این نهادها نشان می دهد که این نهادهای پولی و مالی عملا هم خصوصی و هم دولتی هستند.

3- مجوز ایجاد یک نهاد دولتی چگونه صادر می شود؟
از وظایف اصلی برخی از این نهاد ها بررسی درخواست ها و ارائه مجوز برای تاسیس یک نهاد پولی است. بنابراین شما برای ایجاد یک نهاد پولی باید سراغ نهاد پولی بالاتر بروید و از این نهاد مجوز خود را دریافت کنید. این نهاد نیز با بررسی صلاحیت شما مجوز تاسیس نهاد مالی را صادر می کند.

[irp posts=”20039″ name=”تالار بورس مجازی چیست؟ – آموزش گرفتن سود عالی از بورس مجازی”]