آشنایی کامل با 0 تا 100 مراحل افزایش سرمایه در بورس اوراق بهادار

به‌طورکلی افزایش سرمایه درست مانند بسیاری از کارهایی که در بازار بورس و سرمایه انجام می‌گیرد باید دقیق و شفاف باشد؛ یعنی به‌طور کامل مشخص شود که این افزایش سرمایه به چه میزان است و از کدام محل تأمین می‌شود؛ بنابراین می‌توان انتظار داشت که مراحل افزایش سرمایه کمی پیچیده و شاید طولانی باشد.

افزایش سرمایه در هر نوع و صورتی که باشد یک نوع تغییر در صورت‌حساب‌های مالی و ترازنامه شرکت محسوب می‌شود. درواقع افزایش سرمایه مهم‌ترین تغییر در یک ترازنامه مالی است؛ بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که این اتفاق بدون حضور نهادهای نظارتی اتفاق بیفتد. هر نوع تغییر مالی در شرکت اگر بدون مجوز نهادهای مربوطه باشد عملا یک کار خلاف قانون محسوب می‌شود و حق پیگرد قانونی در این موقعیت وجود دارد؛ بنابراین مسلماً در مراحل افزایش سرمایه قانون و نهادهای قانونی باید وجود داشته باشد.

از طرف دیگر تمامی شرکت‌هایی که در بورس حضور دارند شرکت‌های سهامی عام محسوب می‌شوند. این سخن بدین معنی است که تمام سهامداران خرد و کلان حتی کسی که تنها یک برگه سهام‌دار حق نظر و رأی دارد. طبق قانون تمام تغییرات در اساسنامه، ترازنامه و بسیاری دیگر از موارد مهم شرکت باید به تصویب مجمع عمومی یا فوق‌العاده شرکت که متشکل از هیئت‌مدیره و سهامداران است برسد؛ بنابراین سهامداران خرد و کلان نیز یک‌سوی دیگر مراحل افزایش سرمایه قرار دارند.

افزایش سرمایه درست مانند تمام‌کارهای شرکت باید تحت مدیریت و هدایت هیئت‌مدیره انجام بگیرد. پس می‌توان حدس زد که در مراحل افزایش سرمایه خود هیئت‌مدیره نیز باید دخیل باشد.
بنابراین به‌طورکلی در مراحل افزایش سرمایه ما سه عنصر نهادهای نظارتی، سهامداران (مجمع) و هیئت‌مدیره را خواهیم داشت. حال این‌که این عناصر چگونه با یکدیگر در طی این افزایش سرمایه تعامل برقرار می‌کنند را در ادامه بررسی خواهیم کرد.

پیشنهاد هیئت‌مدیره؛ اولین مرحله از مراحل افزایش سرمایه

هیئت‌مدیره به‌عنوان نماینده سهامداران و به‌عنوان اصلی‌ترین سهامداران بر اساس نیاز شرکت تصمیم به افزایش سرمایه می‌گیرند. این پیشنهاد در گزارشی در کدال تحت عنوان پیشنهاد هیئت‌مدیره به مجمع عمومی فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه ” منتشر می‌شود. همان‌طور که در بالاتر گفتیم بورس بازار شفافی است و هر شرکتی موظف است قدم‌به‌قدم کارهای خود را گزارش کند. ازاین‌رو هیئت‌مدیره تصمیم خود مبنی بر افزایش سرمایه و دلایل آن را اعلام می‌کند.

[irp posts=”18688″ name=”بورس اوراق بهادار تهران چیست؟ معرفی بورس اوراق بهادار تهران”]

اعلام نظر حسابرس بورس از مراحل افزایش سرمایه

مرحله دوم افزایش سرمایه مربوط به همان نهاد نظارتی است که در بالاتر از آن صحبت کردیم. این نهاد نظارتی همان حسابرس قانونی بورس است که با بررسی پیشنهاد هیئت‌مدیره، علت افزایش سرمایه، محل افزایش سرمایه و … نظر خودش را مبنی بر این افزایش سرمایه اعلام می‌کند. این نظر طی یک گزارش تحت عنوان ” اظهارنظر حسابرس و بازرس قانونی ” در کدال منتشر می‌شود.
در صورت تائید حسابرس قانونی می‌توان سراغ دیگر مراحل افزایش سرمایه رفت.

دریافت مجوز از سازمان بورس

بلافاصله بعد از اعلام نظر حسابرس و تائید آن شرکت می‌تواند اقدام به دریافت مجوز از سازمان بورس ایران کند. سازمان بورس نیز بر اساس نظر حسابرس موجز افزایش سرمایه را صادر می‌کند. این مجوز تحت عنوان ” مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه ” در کدال منتشر می‌شود.

شرکت بعد از دریافت این مجوز تنها 60 روز برای اتمام مراحل افزایش سرمایه و ثبت آن زمان دارد. درصورتی‌که به هر دلیل در مدت‌زمان قانونی افزایش سرمایه ثبت نشود عملا این مجوز باطل می‌شود. البته تحت شرایط و بر اساس دلایل و مستندات امکان تمدید این زمان از طرف سازمان بورس وجود دارد.

دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده و حضور سهامداران

همان‌طور که در ابتدا نیز بیان کردیم مسلماً باید حضور سهامداران و تصمیم آن‌ها جزئی از مراحل افزایش سرمایه باشد. شرکت بعد از دریافت مجوز از سازمان بورس اعلان عمومی برای یک مجمع عمومی فوق‌العاده می‌کند. دو تا سه روز قبل از مجمع نماد سهم بسته می‌شود و کسانی که تا آن روز سهام‌دار بودند در مجمع می‌توانند شرکت کنند.

در این مجمع تصمیمات و نظرات در مورد افزایش سرمایه گرفته می‌شود. درصد افزایش سرمایه و محل تأمین آن موردبحث و بررسی قرار می‌گیرد و درنهایت این نظرات به رأی گذاشته می‌شود. البته با توجه به این‌که درصد افزایش سرمایه و محل تأمین آن بر اساس مجوز سازمان بورس مشخص‌شده عملا امکان تغییر آن وجود ندارد مگر این‌که بر اساس نظر مجمع شرکت باید دوباره برای دریافت مجوز بر اساس درصد افزایش سرمایه یا تغییر محل تأمین آن اقدام کند. گزارش این تصمیمات در سامانه کدال قابل‌مشاهده خواهد بود.

شروع به کار هیئت‌مدیره

باوجوداینکه شرکت‌های بورسی سهامی عام محسوب می‌شود اما به‌هرحال برای اعمال تصمیمات و نظرات نیاز است که یک گروه یا افراد خاص وارد عمل شوند و نمی‌توان انتظار داشت که سهامداران در این امور دخالتی داشته باشند؛ بنابراین در این مرحله از مراحل افزایش سرمایه هیئت‌مدیره بعد از تصویب درصد و محل تأمین افزایش سرمایه در مجمع دست‌به‌کار می‌شوند و شرایط کار را بررسی می‌کنند.
همان‌طور که گفتیم شرکت تنها 60 روز از زمان اخذ مجوز زمان ‌برای اعمال افزایش سرمایه و ثبت آن دارد. درصورتی‌که این افزایش سرمایه زمان‌بر باشد باید سازمان بورس مجوز لازم را تمدید کند.

[irp posts=”18849″ name=”سود سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار چقدر است؟”]

ثبت افزایش سرمایه

بعد از این‌که حق استفاده از سهام حق تقدم تمام شد و یا در روش‌های دیگر افزایش سرمایه بعدازآن که مهلت قانونی به اتمام رسید عملا هیئت‌مدیره موظف به اعمال ثبت افزایش سرمایه هستند.
بعد از اعمال ثبت افزایش سرمایه که طی گزارشی در کدال خبر آن به تمام سهامداران نشان داده می‌شود، عملا سهم با ترازنامه جدید مالی محاسبه می‌شود و قیمت سهم بر اساس این ترازنامه محاسبه و اعمال می‌شود. مسلماً می‌دانید که در افزایش سرمایه‌ها قیمت سهم کم می‌شود تا بر اساس افزایش سرمایه ارزش نماد تغییری نکند.(در ادامه مقاله با عنوان “کدام شرکت ها افزايش سرمايه دارند” ، سفته‌بازی در بورس و نهاد های مالی را مطالعه نمایید)

چند نکته در مورد مراحل افزایش سرمایه

در مورد صرف سهام و آورده نقدی سرمایه‌دار با واریز هزینه تعداد سهام تعلق‌گرفته به آن بر اساس قیمت اسمی (100 تومان) می‌تواند در این افزایش سرمایه شرکت کند. البته باید توجه داشته باشید که ممکن است تا چند ماه بعد از ثبت افزایش سرمایه این برگه سهام قابل معامله نباشد. درواقع این خود شرکت است که تصمیم می‌گیرد این برگه سهام چه زمانی قابل معامله باشد. ممکن است این برگه سهام تا 4 ماه غیرقابل استفاده باشند.
یکی از معایب افزایش سرمایه را می‌توان همین موضوع دانست که در صرف سهام و آورده نقدی ممکن است تا چند ماه سرمایه شما غیرقابل استفاده یا تبدیل باشد. حتماً به این موضوع در مراحل افزایش سرمایه دقت لازم را داشته باشید.
در مورد افزایش سرمایه از محل سود انباشته به سهامداران به ازای درصد افزایش سهام، برگه سهام جایزه تعلق می‌گیرد تا ارزش دارایی آن‌ها با کاهش سهام از بین نرود. در مورد سهم جایزه نیز همان داستان سهام حق تقدم در صرف سهام و آورده نقدی وجود دارد. درواقع به‌محض اضافه شدن این سهام به پرتفوی نمی‌توانید شما آن را بفروشید. باید صبر کنید تا این سهم به سهام اصلی شما اضافه شود.
پس همان‌طور که می‌بینید بعد از اتمام مراحل افزایش سرمایه همچنان سهامداران درگیر آن هستند. این موضوع را می‌توان یکی از نقاط ضعف اساسی در بورس ایران و افزایش سرمایه دانست. (در ادامه اگر هم میخواهید با گروه شرکت های بورسی ، مزایای افزایش سرمایه و فیبوناچی در بورس آشنا شوید توصیه میکنم این مقاله را بخوانید)

سؤالات متداول

1- مراحل افزایش سرمایه برای انواع مختلف آن فرق می‌کند؟
تمامی انواع افزایش سرمایه باید مراحل گفته‌شده در بالا را طی کنند. برخی از انواع افزایش سرمایه ممکن است کمی مسیر طولانی‌تری داشته باشند اما درهرصورت باید این مراحل گفته‌شده طی شود.

2- حضور سهامداران در مجمع عمومی فوق‌العاده ضروری است؟
برگزاری این مجمع برای شرکت یک ضرورت است اما حضور سهامداران در آن اجباری ندارد. عدم حضور سهامداران نشان از سلب حق رأی آن‌ها دارد. البته باید توجه داشت که این مجمع باید به حدنصاب (حضور بیش از 50 درصد سهامداران) برسد تا نتایج و تصمیمات آن قابل‌اجرا باشد. درصورتی‌که در این مرحله از مراحل افزایش سرمایه تعداد به حدنصاب نرسد، مجمع در روز دیگر برای بار دوم تشکیل می‌شود و در این حالت شرط حدنصاب حذف می‌شود؛ یعنی مجمع با هر تعداد سهامدار که تشکیل شود نظرات آن‌ها لازم‌الاجرا خواهد بود.

3- چه کسانی مشمول افزایش سرمایه یک سهام می‌شوند؟
سهامدارانی که تا روز برگزاری مجمع و اعلام نتیجه آن سهامدار باشند عملا و قانونا می‌توانند از افزایش سرمایه سهام استفاده کنند. در کلام ساده تر اگر شما سهامدار یک شرکت باشید و با آن شرکت به مجمع بروید، درصورتی‌که فردای مجمع این سهم را بفروشید، اگر افزایش سرمایه از محل سود انباشته باشد به شما سهم جایزه تعلق می‌گیرد.

در ادامه توصیه میکنم اگر علاقه مند به کسب اطلاعات درباره خرید سهام قبل از مجمع و تاثیر سهام شناور هستید و همچنین میخواهید درباره اصطلاحات بورس و بهترین روش برای تحلیل سهام هم بیشتر بدانید توصیه میکنم  این مقالات را حتما مطالعه نمایید.

[irp posts=”19115″ name=”نحوه خرید بورس اوراق بهادار، از خرید اوراق بهادار پیش از زمان سررسید چه می‌دانید؟”]