دیماه 1400 است که این تحلیل را مینویسم
در حال حاضر
دلار صرافی ملی 26.880 تومان است.
دلار نقدی حدود 28.200 تومان است.
دلار نیمایی حدود 24.900 تومان است.
در این تحلیل:
- دلار را از مسیر برابری قدرت خرید ارزشگذاری میکنم و سال پایه را به دلایل زیادی سال 81 در نظر میگیرم.
- تورم دیده شده در این تحلیل تورم اعلام شده از بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نیست. تورم برابر است با تفاوت رشد نقدینگی با رشد اقتصادی و در این تحلیل خود تورم واقعی را محاسبه کردم.
- کف نقدینگی بر حسب دلار بهصورت میانگین بعد از هر جهش ارزی(سال 91، 97 و 99) حدود 170 میلیارد دلار بوده است.
در حال حاضر نقدینگی حدود 4300 همت(هزار میلیارد تومان) است و با رشد اقتصادی حدود 4 درصد و تورم جهانی 3 درصد کف و سقف ارزش دلار روی کاغذ تا حالا 25000 تومان و 31600 تومان است. پیشبینی میکنم تا پایان سال نقدینگی حدود 4800 همت شود که سقف و کف ارزش دلار را روی کاغذ 28500 تومان و 36000 تومان میشود.
ارزش دلار باقیمت دلار متفاوت است. ارزش دلار روی کاغذ است (قیمت ذاتی) و قیمت دلار، قیمت روز دلار در بازار است.
سؤال:
آیا دولت مانند دهه 80 میتواند نرخ ارز را سرکوب کند(قیمت دلار را دستکاری کند)؟
در بهترین حالت، سال 1400 صادرات نفتی، صادرات غیرنفتی و صادرات خدمات حدود 70 میلیارد دلار است؛ یعنی 70 میلیارد دلار ورودی ارز به کشور داریم (اگر به این منابع دسترسی داشته باشیم). حدود 70 میلیارد دلار هم برای واردات رسمی، قاچاق و واردات خدمات هزینه داریم.(پس ورودی و خروجی ارز در کشور هم دیگر را خنثی میکنند و ارزی نمیماند که دولت بخواهد از این محل قیمت ارز را سرکوب کند)
طبق گزارش بانک مرکزی در سهماهه اول 1400 حدود 3 میلیارد دلار خروج سرمایه داشتیم که اگر بهصورت خطی ببینیم تا پایان سال 1400 حدود 12 میلیارد دلار خروج سرمایه خواهیم داشت که احتمال سرکوب نرخ ارز توسط دولت بسیار کمرنگ میشود.
سؤال:
آیا بعد از آزاد شدن منابع بلوکه شده دولت همچنان توان سرکوب وجود ندارد؟
- به نظر شما امکان پیشبینی قابلاتکای خروجی مذاکرات وین وجود دارد و این خروجی منتهی به آزاد شدن تمام منابع بلوکه شده ایران میشود؟
- خروج سرمایه در سال 1400 سنگین است. اگر هم در وین تفاهمی حاصل شود، به اندازهای منابع آزاد میشود که خروج سرمایه پوشش داده شود؟
- درصورت آزاد شدن منابع آیا منطقی است دولت به عرضه سنگین ارز بپردازد و اشتباه سریالی قبل را مجدداً تکرار کند؟
به نظر من فضایی که در این مذاکرات ایجاد میشود سیاه و سفید نیست و تحلیلم را بر اساس فضای خاکستری ادامه میدهم.(فضای خاکستری یعنی مذاکرات فرسایشی و آزادی قطره چکانی منابع بلوکه شده)
همانطور که گفتم در حال حاضر نقدینگی حدود 4300 همت است و با مفروضات دیگر کف و سقف ارزش دلار روی کاغذ تا حالا 25000 تومان و 31600 تومان است و پیشبینی میکنم تا پایان سال نقدینگی حدود 4800 همت شود که سقف و کف ارزش دلار را روی کاغذ 28500 تومان و 36000 تومان میشود. این گفته به این معنی نیست که قیمت دلار نمیتواند بهصورت هیجانی تا حدود 22000 تومان افت کند (شاید بیاید) ولی ماندگار نخواهد بود. حتماً به یاد دارید دلار هیجانی 33500 تومان شد و بعد تا 20700 تومان افت کرد و در کانال 25000 تومان زمان زیادی تثبیت شد یا در سال 97 دلار هیجانی 19300 تومان شد و بعد هیجانی حدود 10000 تومان شد ودرکانال 11000 تومان مدتی تثبیت شد. قیمت دلار میتواند هیجانی از ارزش خود فاصله بگیرد و این اتفاق فرصت سودآوری برای فعال اقتصادی ایجاد میکند.
در سال 96 که آرامش نسبتاً خوبی در بازار حاکم بود، قیمت دلار بهصورت میانگین 4000 تومان بوده است و از سال 96 تا حالا قیمت مسکن در تهران بهصورت میانگین به گفته بانک مرکزی 6 برابر شده است (از سال 96 تا حالا قیمت مسکن از بازارهای سهام، خودرو، بیت کوین و …کمتر رشد کرده است) پس دلار 24000 تومانی خودش را با مسکن هماهنگ کرده است و در شرایط فعلی به دلایل زیادی مسکن نمیتواند افت یا رشد خاصی داشته باشد پس اگر دلار افت شدیدی کند و مسکن افت نکند، در میانمدت سرمایهگذاران در حوزه مسکن، دارایی خود را نقد کرده و دلار ارزان را میخرند و همین مهم خروج سرمایه را تشدید میکند و دلار به قیمت تعادلی خود بر میگردد (این اتفاق در بازارهای دیگر هم رخ خواهد داد و خروج سرمایه را بیشتر میکند)
یادمان باشد بانک مرکزی به پشتوانه دلارهای نفتی که در دسترس نبوده پایه پولی را افزایش داده است و اگر منابع بلوکه شده بهصورت قطره چکانی آزاد شود باید به سمت ترازنامه بانک مرکزی برود.
وقتی لایحه بودجه پیشنهادی سال 1401 را بررسی کردم دیدم که:
- درآمد دولت نسبت به سال 1400 حدود 46 درصد رشد داشته است.
- هزینه دولت نسبت به سال 1400 حدود 5 درصد رشد داشته است.
- مالیات نسبت به سال 1400 حدود 62 درصد رشد داشته است.
- حقوق و دستمزد نسبت به سال 1400 حدود 10 درصد رشد داشته است.
- دولت حدود 300 همت کسری عملیاتی دارد که 50 درصد آن از محل واگذاری دارایی سرمایهای و 50 درصد آن از محل واگذاری داراییهای مالی جبران میشود.
- دولت در قسمت واگذاری داراییهای سرمایهای حدود 381 همت فروش نفت دیده و در قسمت واگذاری داراییهای مالی حدود 137 همت قرض از صندوق توسعه ملی را دیده است.
- واگذاری داراییهای مالی نسبت به سال قبل 30 درصد کاهش پیدا کرده است.
نتیجه:
- این بودجه نسبت به بودجههای گذشته واقعیت اقتصاد ایران را بهتر نشان میدهد.
- این بودجه بهظاهر انقباضی است ولی سؤال مهم اینجا است که دولت با این بودجه میتواند سال1401 را به پایان برساند.
- در این بودجه پیشبینی شده است که بهصورت میانگین روزانه 1.200.000 بشکه نفت صادر کنیم؛ یعنی شرایط نسبت به سال 1400 بهتر دیده نمیشود و احتمال تورم 50 درصدی مشابه سال 1400 بالا است حالا در این شرایط حقوق و دستمزد 10 درصد رشد کند؟
- در بودجه دیده شده که دولت 381 همت از محل فروش نفت و 137 همت از صندوق توسعه ملی تأمین کند که با هم 518 همت میشود و اگر روزانه 1.2 میلیون بشکه نفت 60 دلاری با دلار 23000 تومان بفروشد و سهم شرکت نفت را بدهد عدد 518 همت پوشش داده میشود ولی دولت در سال 1400 تا همین حالا حدود 14 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی داده است و اگر این مقدار را بخواهد دوباره بدهد، این بودجه کسری بسیار بالایی خواهد داشت و اگر هم ارز 4200 تومانی را حذف کند تورم بسیار سنگینی در کالا و خدمات به وجود میآید.
حالا سؤال اینجاست: با این تورم چگونه هزینههای جاری دولت فقط افزایش 5 درصدی نسبت به سال قبل داشته است؟
- به نظر من در نیمه دوم سال 1401 لایحه متمم بودجه ارائه میشود و حداقل 30 درصد هزینههای جاری دولت افزایش پیدا میکند(این رقم را بسیار خوشبینانه دیدم) که حدود 290 همت است.
- به نظر من دولت میتواند 90 همت از کسری 290 همتی خود را از محل فروش اوراق پوشش دهد و به احتمال بسیار بالا 200 همت آن را از محل پایه پولی پوشش خواهد داد.
با ضریب تکاثری 7.8 و رشد پایه پولی 200 همتی، نقدینگی حدود 33 درصد رشد خواهد کرد و در یک فضای خاکستری ارزش دلار را در سال 1401 بالای 40 هزار تومان میبرد.
حال اگر دولت با گفتار درمانی یا هر حرکت هیجانی قیمت دلار را پایین نگهدارد فاصله قیمت دلار با ارزش دلار بهشدت افزایش پیدا میکند که در کوتاه مدت امکان پذیر است و بهصورت تاریخی در 20 سال گذشته هر وقت چنین اتفاقی افتاده خروج سرمایه سنگینی رخ میدهد و بعد از مدتی دلار حرکت بزرگی میکند.
متغییرهای کلان اقتصادی تأخیر دارند ولی دروغ نمیگویند.
در ادامه توصیه می کنم دوره “تحلیل دلار در بازار آزاد” را مطالعه نمایید